Aanrakingsexperiment

Richard Lang

Een algemeen bezwaar tegen hoofdloosheid is:

“Ik kan mijn hoofd niet zien, dat is waar, maar ik kan het aanraken, dus heb ik wel een hoofd hier!” Laten we dit eens onderzoeken, niet door discussie maar door onmiddellijke ervaring. Als ik mijn ‘hoofd’ aanraak dan zie ik mijn vingers verdwijnen, gevolgd door de ervaring van een gevoel van aanraking. Raak je ‘hoofd’ nu aan. Wat ervaar jij? Doen deze gevoelens zich voor op het oppervlak van jouw hoofd – hoofden zijn massieve, gekleurde dingen met een vorm – of in weids bewustzijn? Voor mij doen ze zich voor in weids bewustzijn. Dit zegt Douglas Harding hierover:

“En als het bij me opkomt dat dit allemaal heel visueel is, en dat ik dit massieve ding hier echt kan voelen, zodat het de schijnbare leegte in het centrum van mijn wereld opvult, wel, dan begin ik dit ding te strelen en nijpen en bekloppen. Enkel om te ontdekken dat het nog altijd helemaal geen ding is, laat staan een rose en wit en harig en ondoorschijnend en alles-samen-uit-één-stuk ding. In plaats daarvan stel ik een opeenvolging van gevoelens van aanraking vast, die niet substantiëler zijn dan de geluiden en geuren en smaken enzovoort, die in dezelfde ruimte ook komen en gaan.” (uit On Having No Head)

Natuurlijk heb ik geleerd dat een bepaalde sensatie zich aan anderen voordoet (of aan mezelf als ik in de spiegel kijk) als de verschijning van mijn mond bijvoorbeeld, of mijn oor, enzovoort. En natuurlijk is het van vitaal belang om dit te weten. Het betekent dat ik begrijp dat er een direct verband is tussen wat ik voel hier en mijn verschijning daar. Zonder dit begrip zou ik niet kunnen functioneren in de maatschappij. Maar dit begrip, hoe vitaal het ook is om in de wereld te leven, maakt me niet tot een ding hier, in het centrum, gescheiden van alle andere dingen.